БАКНЕЖОТ

I

Кога еден дел од француската војска го презеде историскиот Толедо на почетокот на овој век, претпоставените, иако свесни за опасноста на која се изложуваа во шпанските населби, ширејќи се на одделни места, почнаа за касарни да ги приспособуваат најголемите и најдобрите згради од градот.

Откако го зазедоа раскошниот замок на Карло V, се нафрлија на Советот; и кога не можеше повеќе да собере луѓе, го запоседнаа и светилиштето на верските заедници, за накрај да ги претвораат во штали дури и црквите. Вака стоеја работите кога се случуваше настанот што ќе го раскажам. Една веќе поодмината ноќ, замотани во воените плаштови и оглувувајќи ги тесните и пусти улици што водат од Ла Пуерта дел Сол до Зокодовер, со судирот на оружјето и бучното удирање на шлемовите од коњите, што фрлаа искри од кременот, влегоа во градот околу сто драгони од оние високи, арогантни и мускулести, за кои уште со воодушевување ни зборуваат бабите.

Поредокот го одржуваше еден многу млад офицер, кој одеше на оддалеченост на околу триесет чекори од народот и зборуваше потивко со друг, исто така војник, што можеше да се сфати по облеката. Овој, што одеше пеш пред својот соговорник и во раката носеше ламбичка, како да го следеше како водич низ тој лавиринт од темни улици, заплеткани и безредни.

– Вистина – му велеше јавачот на придружникот – дека ако сместувањето што ни се спрема е такво и како што ми го објаснуваш, речиси, речиси би било подобро да се собереме во поле или среде плоштад.

– И што сакате, капетане – му одговори водичот, кој навистина беше еден водник-сместувач; – замокот веќе не може да собере ниту зрно пченица, а камоли човек; за Сан Хуан де лос Рејес не знаеме, зашто има фратарска ќелија во која спијат петнаесет коњаници. Манастирот каде што ќе ве испратам не беше лошо место, ама ќе потрае три или четири дена, ни падна тука како од небо еден од висечките столбови што ја опколуваат монашката провинција, и добро е што успеавме да ги натрупаме во манастирите и да ја ослободат црквата.

– На крај – рече офицерот по кратка тишина и како да се потишти од чудното сместување што случајноста му го донела – повеќе вреди неудобно отколку никакво. Како и да е, ако врне, што не ќе е неверојатно како што се местат облаците, ќе бидеме покриени, а подобро нешто отколку ништо.

Прекинатиот разговор во овој миг, јавачите предводени од водичот го продолжија во тишина по патот напред додека не дојдоа до еден мал плоштад, на чие дно се оцртуваше црната силуета од манастирот со маварската кула, калканот на камбанаријата, шилестата купола и гребенестите покриви нерамни и темни.

– Еве го вашето сместување – му рече сместувачот на капетанот, кој, откако ù нареди на четата да сопре, слезе од коњот, ја зеде ламбичката од рацете на водичот и се упати кон местото што овој му го покажа.

Бидејќи веруваа дека црквата од манастирот била сосема срушена, војниците што го окупираа остатокот од зградата мислеа дека вратите се помалку од бескорисни и една даска денес, друга утре, ги корнеа дел по дел за да палат оган со кој ќе се греат навечер.

Нашиот млад офицер не мораше да врти клучеви, ниту да врти навртки за да влезе во храмот.

На светлината од ламбичката чија сомнителна јасност се губеше меѓу густите сенки од бродовите и на големо ја оцртуваше врз ѕидот фантастичната сенка на водникот-  сместувач што ја следеше, ја претрча црквата од горе надолу и ги набљудуваше  еднаш за секогаш напуштените капели, додека еднаш не се погрижи за местото, им нареди на своите луѓе да слезат од коњите и заедно луѓето и коњите ги смести најдобро што можеше.

Како што кажавме, црквата беше сосема разрушена, на главниот олтар сè уште од високите корнизи висеа скинатите партали од ткаенината со која го покривале посветените лица кога го напуштиле ова место; беа расфрлани низ целото место; расфрлани од бродовите се гледаа неколку олтарски икони закачени на ѕидот, без слики на нишите; во хорот се оцртуваше линиска светлина од чудни профили на темната редица столчиња од ариш; на плочникот, уништени на неколку места, сè уште се распознаваа широки надгробни плочи полни со ѕвона, грбови и долги готски натписи; а онаму надалеку, на крајот од тивките капели и по должината на крстот, збунето се истакнуваа во темнината, слични на бели и неподвижни духови, камените статуи што некои легнати, други од анасон врз мермерот од нивните гробови, изгледаа како да се единствени жители на разрушената зграда.

На кој било друг помалку истоштен, како офицерот на драгоните што помина цел пат од четиринаесет милји, или помалку навикнат да ги гледа сквернавењата како најприродната работа на светот, ќе му беа доволни два мига фантазија за да склопи око цела ноќ во онаа темна и принудна околина, каде што богохулието на војниците што наглас се жалеа за импровизираните касарни, металниот удар на нивните мамузи што одѕвонуваа од широките надгробни плочи на плочникот, бучавата на коњите што нетрпеливо удираа со копитата, тресеа со главата и правеа да ѕвонат оковите за кои беа врзани на столбовите, испуштаа чуден и плашлив звук, што се ширеше низ целиот круг на црквата и секојпат изгледаше позбунето, повторливо од ехо во ехо на високите сводови.

Ама, нашиот херој, иако млад, веќе беше толку запознаен со таквите перипетии на животот во војната, што само што ги смести своите луѓе. нареди да се смести вреќа со храна на дното од скалата пред презвитериумот и стискајќи се како што најдобро можеше во наметката и ставајќи ја главата на скалилото, за пет минути ’рчеше со поголемо спокојство дури и од самиот крал Јосиф во својата палата во Мадрид.

Војниците, правејќи си перници од седлата, го следеа неговиот пример, и полека-полека се гасеше шумот на нивните гласови.

За половина час само се слушаа задушливите завивања на воздухот што влегуваше преку скршените витражи на сводовите од храмот, брзоплетото превртување на ноќните птици што имаа гнезда во камениот балдахин од скулптурите на ѕидовите, и променетиот шум на чекорите на будниот што шеташе, замотан во широките набори од неговата наметка по должина на аркадата.

 

II

 

Во времето во кое се одвива врската на оваа приказна, толку веродостојна колку и неверојатна, исто како и во сегашноста, за оние што не знаеја да ги ценат богатствата на уметноста што ги затвораат нивните ѕидови, градот Толедо беше само една трошна населба, стара, разрушена и неиздржлива.

Офицерите од француската војска, кои, судејќи по вандалските дела со кои оставија во него жален и траен спомен за неговата окупација, имаа сè освен актери или археолози, непотребно е да се каже дека суверено се досадуваа во прастариот град на Цезарите.

Во ова расположение, најневажната новост што ќе дојдеше да го скрши монотониот спокој на оние вечни и исти денови беше ненаситно прифатена меѓу мрзливите: така и унапредување на повисок ранг на еден од неговите другари; веста за стратегиското движење за еден висечки столб, излезот на една пошта од кабинетот или доаѓањето на каква било сила во градот, се претвораа во плодна тема за разговор и цел на секакви коментари, толку што друг инцидент доаѓаше да го замени, служејќи како основа за нови поплаки, критики и претпоставки.

Како што можеше да се очекува, меѓу офицерите кои; како што имаа навика, појдоа следниот ден на сонце и малку да прозборат на Зокодовер, не се муабетеше за друго освен за доаѓањето на драгоните, чиј претпоставен го оставивме во претходната глава како спие како топ и одмора од уморот од патот. Близу еден час разговорот се вртеше околу таа работа и веќе почнуваше да се толкува на различни начини отсуството на тукушто дојдениот, на кого еден од присутните, негов стар соученик, цитираше за Зокодовер, кога на една странична улица од плоштадот конечно се појави нашиот бизарен капетан, без својата широка воена наметка, светеше еден голем метален шлем со бели пердуви, тиркизен фрак со црвен грб и еден неверојатен меч со челична корица, што одѕвонуваше додека се влечеше во ритам на неговите марширачки чекори и од сувиот и остар удар од неговите златни мамузи.

Само што го виде својот другар, излезе да го сретне за да го поздрави, и со него се доближија речиси сите што тогаш беа во групата, во кои се разбудија љубопитноста и желбата да ги дознаат деталите што веќе ги слушнале во врска со неговиот специфичен и чуден карактер.

По вообичаените долги прегратки и извици, честитки и сурови прашања на овие средби; откако зборуваа надолго и нашироко за новостите што се случуваа во Мадрид, различните судбини од војната и мртвите или отсутни пријатели вртејќи го муабетот од едно на друго, сопреа до задолжителната тема, поточно, казните за службата, недостигот на отпор од градот и непријатноста со сместувањето.

Кога дојде до ова, еден од собраните кој, од виденото, имаше лоши вести поради што младиот офицер се одлучил да си ги смести луѓето во напуштената црква, рече подбивно:

– И во врска со сместувањето, како ја поминавте ноќта таму каде што бевте сместени?

– Имаше од сè по нешто – одговори соговорникот – па, вистина е дека не сум спиел како што треба, причината за мојата будност вреди за бдеењето. Несоницата до убава жена сигурно не е најлошото што може да се случи.

– Жена! – повтори соговорникот како да му се восхитува на среќата на само што дојдениот; тоа е што се вика да му се потрефи на човека.

– Можеби е некоја стара љубов од дворот што ве следи од Толедо за да ви го олесни прогонот – додаде друг од групата.

– Ах, не! – рече тогаш капетанот – воопшто. Се колнам, во тоа што сум, дека не ја знаев и дека никогаш не верував дека ќе најдам толку убава газдарица на толку неудомно сместување. Тоа е што се вика вистинска авантура.

– Раскажете, раскажете! – рекоа во хор офицерите што го опкружуваа капетанот; и како што овој се подготви да раскаже, сите се претворија во уво за неговите зборови додека тој ја почнуваше приказната со овие зборови:

– Спиев минатава ноќ како што спие човек кој поминал тринаесет милји пат, кога ете во најслаткиот сон ме разбуди на штрек, и се потпрев на лакотот, еден тресок, ужасен, таков тресок што ме оглуши наеднаш за после да не престане да ми зуи околу минута, како стршен да ми го касна увото.

Како што сигурно сфативте, причината за страв беше првиот удар што го слушав од таа ѓаволеста дебела камбана, како бронзен псалт, што канониците од Толедо го обесиле во својата катедрала со пофална намера да им ги скине нервите на оние на кои им треба одмор.

Меѓу заби ги колнев камбаната и камбанарот што ја удира, сè додека не престана необичната и страшна бучава, за пак да ја фатам нишката на прекинатиот сон, кога ми се вознемири фантазијата и пред очи ми се појави нешто невообичаено. На сомнителната месечева светлина што влегуваше во храмот преку тесното пенџере на ѕидот на главната капела видов жена клекната пред олтарот.

Офицерите се погледнаа меѓу себе со израз помешан со изненадување и неверување; капетанот не сфаќајќи што предизвикуваше неговото раскажување, продолжи на следниов начин:

– Не можете да замислите ништо слично, таа ноќна и замислена визија што се оцртуваше збунето во полумракот од капелата, како девиците нацртани на витражите во бои што сте ги виделе еднаш како се истакнуваат оддалеку, бели и светли, врз темниот под на катедралите.

Нејзиното овално лице, на кое се гледаше втиснат печатот на лесна и духовна исцрпеност, нејзините хармонични црти полни со нежна и меланхолична сладост, нејзината напната бледост, чистите линии на стројната снага, нејзиното мирно и благородно држење, нејзината бела лебдечка облека, ме потсетуваа на оние жени што ги сонував кога бев речиси дете. Чедни и небесни слики, нереални предмети на нејасна љубов во пубертетот!

Си мислев дека сум играчка на некоја халуцинација и без воопшто да ги тргнам очите, не се ни осмелував да дишам, од страв дека едно дување ќе го избрка воодушевувањето. Таа стоеше неподвижно.

Ми се чинеше, кога ја гледав толку прозрачна и светла како ниеден друг земски створ, како дух што преоблекувајќи се за миг во човечка форма, се спуштил во зракот од месечината, оставајќи во воздухот и пред себе синкава опашка што од високото пенџере слегуваше вертикално до дното на спротивниот ѕид, кршејќи ја темната сенка од темното и мистериозно почивалиште.

– Ама… – рече и го прекина неговиот соученик, кој на почетокот се исмеваше со приказната, а заврши со интерес за неговото раскажување – како се нашла таму жената? Не ù рече ништо? Не ти објасни зошто е таму?

– Не се осмелив да ù прозборам зашто бев убеден дека нема да ми одговори, ниту да ме види, ни слушне.

– Глува беше?

– Слепа?

– Нема? – рекоа наеднаш тројца или четворица што слушаа за настанот.

– Беше сè истовремено – рече на крај капетанот по кратка пауза – зашто беше… од мермер.

Кога го слушнаа неверојатниот исход на толку чудната авантура, сите што беа во кругот пукнаа во урнебесен кикот, додека еден од нив му рече на раскажувачот за поклоненичката приказна, кој беше единствениот замолчен и со сериозен став:

– Да завршиме веќе! Што се однесува до тоа, ги имам илјадници, цел харем, во Сан Хуан де лос Рејес; харем што отсега го ставам на ваше располагање, кога веќе, како што изгледа, исто ви се фаќа дали ќе биде жена од месо или од камен.

– Ах, не!… – продолжи капетанот, без воопшто да се вознемири од кикотот на неговите придружници: сигурен сум дека не можат да бидат како мојата. Мојата е вистинска шпанска дама што од некакво чудо на скулптурата изгледа дека не ја закопале в гроб, туку уште останала во тело и душа од анасон врз плочата што ја покрива, неподвижна, со рацете споени во молитва, потоната во екстаза на мистична љубов.

– Така објаснуваш, што ќе нè увериш дека митот за Галатеа е вистина.

– Јас можам да ви кажам дека отсекогаш мислев дека е лудост; дури од вчера почнав да ја сфаќам страста на грчкиот скулптор.

– Со посебната состојба на твојата нова дама, мислам дека нема да ти биде непријатно да нè претставиш. За себе знам дека нема да живеам додека не го видам тоа чудо. Ама… кој ѓавол те фатил?… Како да сакаш да го избегнеш претставувањето. Ха, ха, ха! Уште да ти бевме и љубоморни.

– Љубоморни – побрза да каже капетанот – љубоморни…. на луѓето, не….; видете, како и да е, до каде оди мојата екстраваганција. До сликата на таа жена, исто од мермер, сериозна и како што изгледаше со живот како неа, има еден воин… сигурно мажот ù… Па…: ќе раскажам сè, ако сакате исмевајте се на мојата несреќа… Да не се плашев дека ќе ме сметате за луд, мислам дека досега стопати ќе го направев парампарче.

Едно ново, па дури и побучно кикотење од офицерите го поздрави ова уникатно откритие на чудниот вљубен во камената дама.

– Ништо, ништо; мораме да ја видиме – велеа едни.

– Да, да; мора да се знае дали предметот одговара на толку голема страст – додаваа други.

– Кога ќе се собереме на по една пијачка во црквата во која сте сместени? – прашаа преостанатите.

– Кога ќе посакате: ако сакате оваа ноќ – одговори младиот капетан, враќајќи си ја вообичаената насмевка, отфрлена за миг од молњата љубомора. – Со таа цел. Со багажот донесов дури и дваесетина шишиња шампањ, прав шампањ, оставини од еден подарок за нашиот генерал на бригадата, кој, како што знаете, ми се паѓа некаков роднина.

– Браво! Браво! – извикаа офицерите во еден глас, прснувајќи во весели извици.

– Ќе се пие вино од регионот!

– И ќе пееме песна од Ронсар!

– И ќе зборуваме за жени, баш поради дамата на домаќинот.

– Е па… до вечер!

– До вечер!

 

III

 

Веќе помина долго време откако мирните жители на Толедо ги затворија со клуч и резе тешките порти на старите големи куќи; тешката камбана од катедралата го најавуваше полицискиот час, и на врвот од Алказар, претворена во касарна, се слушаше последниот удар тишина на роговите, кога десет или дванаесет офицери што малку по малку се собираа во Зокодовер го фатија патот што води од местото до манастирот во кој се сместуваше капетанот, понесени повеќе од надежта да ги испијат ветените шишиња отколку од желбата да ја запознаат прекрасната скулптура.

Ноќта се спушти темна и заканувачка; небото беше покриено со облаци со боја на олово; воздухот, што зуеше затворен во тесните и кривулестите улици, ја тресеше умирачката светлина од ламбата од олтарските икони или ги вртеше со придушено квичење железните ветрокази од кулите.

Едвај офицерите фрлија поглед на плоштадот каде што се наоѓаше местото на неговиот нов пријател, овој, што ги чекаше нетрпеливо, излезе да ги пречека; и откако размени неколку збора низ шепот, сите заедно влегоа во црквата, во чија темна внатрешност со оскудната јасност на еден факел упорно се бореше со мрачните и тешките сенки.

– Мора да кажам – рече еден од гостите снимајќи наоколу со очите – дека ова најмалку треба да е место за забава.

– Навистина – рече друг – нè носиш да запознаеме некоја дама, а едвај, ако не и воопшто не се гледа прст пред око.

– А, што е најлошо, ладно е, како да сме на Сибир – додаде трет и се стутка во капутот.

– Полека, господа, полека – се вмеша домаќинот – полека, сè ќе се среди. Еј, момче! – продолжи обраќајќи му се на едниот од асистентите: – побарај наоколу некое дрвце и запали ни еден убав оган во поголемата капела.

Асистентот, послушувајќи ги наредбите на капетанот, почна да ги крши столчињата од хорот, и откако собра доволно дрвца што ги редеше на скалата пред презвитериумот, го сврти факелот и почна да го прави чинот на покајание со деловите изрезбани од пребогатите трудови, меѓу кои се гледаа, тука, дел од еден соломонски столб; онаму, лицето на еден свет опат, торзото на една жена или деформираната глава на еден грифин како стрчи меѓу гнили лисја.

По неколку минути, една голема јасност што наеднаш се разли по целата црква им најави на офицерите дека дојде времето да започне гозбата.

Капетанот, кој ги правеше почестите во своето сместување со истата церемонија како и дома, рече свртен кон гостите:

– Ако сакате, да преминеме во бифето.

Другарите се преправаа дека се многу сериозни и одговорија на поканата со смешен поздрав, се упатија во големата капела предводени од херојот на забавата, кој кога дојде до скалите застана за миг и пружајќи ја раката во насока на местото каде што беше гробот, им рече со исклучителна префинетост:

– Задоволство ми е да ви ја претставам дамата на моите мисли. Мислам дека ќе се согласите со мене дека не претерав за нејзината убавина.

Офицерите ги свртеа очите на местото што им го покажа пријателот, и еден израз на чудење не сакајќи им побегна на сите од усните.

На крајот од еден гробен лак обложена од црн мермер, на колена врз едно клечало, со рацете споени и лицето кон олтарот, на дело ја видоа сликата на една толку убава жена каква што никогаш не излегла од рацете на еден скулптор, ниту желбата можеше да ја нацрта во фантазијата да биде поубава.

– Навистина е како ангел – рече еден од нив.

– Штета што е од мермер! – додаде друг.

– Несомнено, иако не е повеќе од илузија да се најдеш до една жена од ваков калибар, доволно е да не ги склопиш очите цела ноќ.

– И не знаете која е? – прашаа некои што ја набљудуваа статуата на капетанот, кој се смееше задоволен од својот успех.

– Сеќавајќи се малку на латинскиот што како дете го знаев, со тешки маки успеав да го дешифрирам натписот на гробот – одговори прашаниот – и од тоа што можев да го сфатам, припаѓа на еден аристократски род од Кастилија; познат воин што ја направил камбаната со Големиот Капетан. Му го заборавив името; а неговата сопруга, која ја гледате, се вика доња Елвира де Кастањеда, и жими сè, ако копијата е верна на оригиналот, сигурно била највлијателната жена на векот.

По овие кратки објаснувања, гостите што од вид не ја губеа првичната цел на средбата, продолжија да отвораат неколку од шишињата и седнаа околу огнот, а виното почна да кружи во круг.

Како што пијачките стануваа сè побројни и почести, и испарувањето на пенливиот шампањ почна да им ги вознемирува главите, така растеа расположението, бучавата и вревата на младите, кои фрлаа празни шишиња по гранитните монаси закачени за столбовите и пееја на цел глас баханалиски и скандалозни песни, додека оние подалеку се пробиваа во кикотења, чукаа раце како аплауз или се расправаа меѓу себе со богохулие и клетви.

Капетанот пиеше во тишина како очајник и без да ги тргне очите од статуата на доња Елвира.

Осветлена од црвениот сјај на пламенот, и преку збунувачкиот вел што пијанството му го претстави, му изгледаше како мермерниот лик понекогаш да се претвораше во една вистинска жена, му изгледаше дека ги подотвора очите како да шепоти молитва; ги креваше градите како угнетена и расплакана; ги крстеше рацете со поголема сила така што ù поцрвенуваа образите, конечно како да заруменува пред светогрдието и одвратниот спектакл.

Офицерите што ја забележаа тивката жалост на својот другар го извадија од екстазата во која беше потонат и нудејќи му една пијачка, викнаа во хор:

– Ајде, наздрави, зашто само ти не наздрави цела ноќ!

Младиот ја зеде чашата и застанувајќи на нозе и кревајќи ја високо, рече спротивставувајќи ù се на статуата на воинот на колена до доња Елвира:

– Наздравувам за императорот и за среќата на неговото оружје, по чија заслуга можевме да дојдеме до крајот на Кастилија да ù се додворуваме на неговата жена во нејзиниот гроб, на еден победник на Серињола!

Војниците наздравија со одеци аплауз, а капетанот, клатејќи се, зачекори кон гробот.

– Не… – продолжи постојано кон статуата на воинот, и со таа негова глупа насмевка на пијанство – не мисли дека те мразам зашто те гледам како соперник…; напротив, ти се восхитувам како на трпелив сопруг, пример за долга трпеливост и кроткост, и за возврат исто така сакам да бидам дарежлив. Ти ќе бидеш пијач како војник…, да не испадне дека те оставив да умреш од жед додека нè гледаше како празниме дваесет шишиња…: земи!

И откако рече, ја приближи чашата до усните и откако ги навлажни со течноста во неа, му го истури остатокот на лицето рикнувајќи во еден оглушувачки кикот додека гледаше како паѓа виното врз гробот, капејќи од камената брада на неподвижниот воин.

– Капетане! – рече тогаш еден од неговите другари со подбив – внимавајте што правите… Зашто таквите шеги со камени луѓе знаат многу да чинат… Сетете се што се случи со коњаниците од петтиот одред во манастирот Поблет… Војниците од манастирот велат дека ги допреле една ноќ нивните гранитни мечеви и се обиделе да им нацртаат мустаќи со јаглен.

Младите убаво се изнасмеаја; ама капетанот, без да му обрне внимание на смеењето, се сконцентрира на истата замисла:

– Мислите дека би му дал вино ако не знаев дека може да проголта онолку колку што му собираше грлото?… Ах!… Не!… не верувам како вас дека овие статуи се парче мермер толку неподвижен денес како дента кога го извадиле од каменоломот. Несомнено уметникот, кој е речиси бог, му дава на своето дело вдахновение живот што не може да оди и да се движи, ама му вметнува неразбирлив и чуден живот; живот што не си го објаснувам добро, ама го чувствувам, пред сè кога пијам по малку.

– Супер! – викнаа другарите – пиј и продолжи.

Офицерот пиеше и со фиксирани очи во ликот на доња Елвира продолжи со сè поголем занес:

– Видете ја!… Видете ја!… Не ги гледате тие менувачки црвенила на нејзините морбидни и проѕирни меса?… Не личи дека под таа лесно синкава и нежна кожа од алабастер циркулира течност светлина со розова боја?… Сакате повеќе живот?… Сакате повеќе реалност?…

– Ах! Да, сигурно – рече еден од оние што го слушаа – камо да беше од месо и коски.

– Месо и коски!… Мизерија, расипаност!… – рече капетанот. – Го почувствував во оргија како ми ги гори усните и главата; го почувствував овој оган што трча по моите зовриени вени како лава од вулкан, чии мрачни испарувања го вознемируваат и нарушуваат мозокот и создаваат чудни визии. Тогаш бакнежот на тие материјални жени ме гореше како вжештено железо и ги одделуваше од мене со одвратност, со ужас, дури и со гадење; зашто тогаш, како сега, ми требаше морски ветер за врелото чело, да пијам мраз и да бакнувам снег… снег обоен од нежна светлина, снег обоен од позлатен сончев зрак… една бела жена, прекрасна и ладна, како онаа камена жена што како да ме охрабрува со прекрасната убавина, што изгледа како да се врти во ритам на пламенот и ме провоцира додека ги подотвора усните и ми нуди богатство од љубов… Ах!… Да… еден твој бакнеж би можел да го смири горењето што ме обзема.

– Капетане! – извикаа некои од офицерите кога го видоа како оди кон статуата како избезумен, со занесен поглед и несигурни чекори – каква лудост ќе правиш? Доста со шегите и оставете ги на мир мртвите!

Младиот не ги ни слушна зборовите на своите пријатели и затетеравен и како што можеше стигна до гробот и ù се приближи на статуата; но кога ги испружи рацете, одекна ужасен вресок во храмот. Шикајќи крв од очите, устата и носот, падна распаднат и со уништено лице пред гробот.

Во мигот кога неговиот пријател се обиде да ги доближи разгорените усни до оние на доња Елвира, го видоа неподвижниот воин како ја крева раката и со една страшна шлаканица ја руши својата камена ракавица.

Извадок од книгата „Легенди“ од Густаво Адолфо Бекер (втор дел)
Едиција: Класици
Издавач: „Арс Либрис“, дел од „Арс Ламина – публикации“
Книгата е достапна во книжарниците „Литература.мк“. МОже да се нарача и онлајн со 30% попуст на www.literatura.mk на следниот линк.

Прочитaјте го првиот дел од „Легенди“.

Прочитајте го следниот дел од книгата.